Wij wensen onze lezers het allerbeste voor 2023.
Wij doen ons best je in het nieuwe jaar weer van leesplezier te voorzien. Dit zijn onze voorjaarsplannen.
Het boek van het jaar
Traditioneel maken veel kranten en weekbladen in december de balans op van het afgelopen jaar, ook wat betreft de verschenen boeken. Om dat overzichtelijk te houden gebeurt dat vaak in lijstjes, soms bewust in volgorde, soms een lijstje met beste boeken. Atheneaum Boekhandel in Amsterdam houdt altijd al goed bij welke boeken in de kranten besproken worden. Nu hebben ze ook een optelsom van alle lijsten 'het beste boeken van het jaar' gemaakt.
Zie De beste boeken volgens eindejaarslijstjes 2022 van kranten en weekbladen.
De conclusie is duidelijk: Het lied van ooievaar en dromedaris van Anjet Daanje is het boek van het jaar!
De pers was eerder al laaiend enthousiast over deze roman. Lees de recensies over Het lied van ooievaar en dromedaris. Lees verder ook het nieuws over Anjet Daanje.
Een mooie afsluiting van dit turbulente jaar is het interview dat Thomas de Veen en Jannetje Koelewijn (NRC) op de uitgeverij hielden met Anjet Daanje. Lees Anjet Daanje: ‘Halverwege denk ik altijd: waarom schrijf ik niet een normaal boek?’
Ook het publiek weet Het lied te waarderen: in januari zal de zevende druk van de roman verschijnen. Ook komt dan nieuws over vertalingen naar buiten. Ook verder verwachten we in het nieuwe jaar zeker nog aandacht voor dit meesterwerk. Mooi is daarbij dat de vorige roman van Anjet Daanje meeprofiteert van dit succes: ook De herinnerde soldaat verkoopt weer goed, inmiddels is daarvan de twaalfde druk besteld.
Voorjaar 2023
In de eerste helft van 2023 staat bij Uitgeverij Passage weer een prachtige collectie boeken op stapel. Dit zijn de omslagen:
Dit worden nieuwe romans van Bill Mensema, Jan Veenstra en Marjan Brouwers, een dichtbundel van Lilian Zielstra, wielerverhalen van Michiel Postma en een buitengewoon intrigerend document over een communistisch gezin door Hanneke Boonstra.
Dit alles staat nader beschreven in de nieuwe folder. Die lees je via deze link. In deze folder ook aandacht voor de romans van Anjet Daanje (de prijs, de herdrukken, de beschikbaarheid).
De kalender van de uitgaven in de eerste helft van 2023:
- Januari: Bill Mensema: Turquoise dagen (roman, Decade 5), ISBN 9789054524182
- Maart: Jan Veenstra: De vaalrode vlieger (roman), ISBN 9789054524229
- April: Hanneke Boonstra: Kees & Jan, een communistisch gezin voor, tijdens en na de oorlog, ISBN 9789054524205
- April: Michiel Postma: 21 wielertips voor ongetalenteerde renners, ISBN 9789054524212
- Mei: Lilian Zielstra: Mijn dochter draagt een steen (poëzie), ISBN 9789054524229
- Juni: Marjan Brouwers: Zonderland, ISBN 9789054524236
Jaaroverzicht 2022
Dit zijn de boeken die Uitgeverij Passage in 2022 heeft gepubliceerd:
Dat zijn in chronologische volgorde (met linkjes naar de website, en naar nieuws over het betreffende boek op dit blog):
- Marcel de Jong / Mark de Koning: Krankzinnig kantoorkompas (nieuws)
- Daniël Dee: De geschiedenis van Marthe (nieuws)
- Meindert Talma: Meindert, de glossy (nieuws)
- Sander Blom: Mythisch Drenthe (nieuws)
- Marjan Brouwers / Maike van der Kooij: Tussen de dijken (nieuws)
- Anjer Daanje: Het lied van ooievaar en dromedaris (nieuws)
- Anjet Daanje: Dijende gronden (nieuws)
- Lilian Schneider: Goudval (nieuws)
- Anita Pepping / Ron Glasbeek: Moeders & Dochters (nieuws)
- Sam Gerrits: De aarde en het gas (nieuws)
- Iris van den Brand / Sanne Meijer: Vraauwlu (nieuws)
- Sander Blom: Heilige grond (nieuws)
- Gerrit Jansen: Willem Kolvoort Natuurboek (nieuws)
- Eise Ivo Smit: To bee or not to be (nieuws)
Kijk voor de data en locaties van de boekpresentaties in het Uitgeverij Passage-archief.
Too bee or not to be
Gistermiddag is Too bee or not to be van Eise Ivo Smit gepresenteerd tijdens het Wildvang-festival. Dit is deel 14 uit de Hendrik de Vries-reeks, bestemd voor winnaars van het gemeentelijke stimuleringsstipendium. Zo'n prijs is ook een mooie gelegenheid om te experimenten en Eise Ivo heeft dat volop gedaan. In het boek gaat het over bijen en een mysterieuze gouden bloem. Het verhaal speelt in het oude Egypte, maar ook in het hedendaagse Groningen.
En wat is het genre precies? We zien proza, poëzie en toneelteksten voorbijkomen. Bovendien zitten er opmerkelijke illustraties bij. Het resultaat is deze adembenemende vertelling met een rijkdom aan indrukken. Lezen is bijzijn, dit is nog eens een uitgave om je volslagen door te laten verrassen.
Lees hier een interview met Eise Ivo Smit.
Tijdens het festival is tevens de nieuwe winnaar van het Hendrik de Vries-stipendium beken gemaakt: Maartje Terpstra. Zij gaat dus aan het werk om volgend jaar rond deze tijd een boek klaar te hebben en ook zij heeft daar prachtige plannen voor..
Zie ook dit nieuwsbericht over de prijs.
6e druk Het lied van ooievaar en dromedaris
Het winnen van de Boekenbon Literatuurprijs door Anjet Daanje betaalt zich ook in verkopen uit: de vijfde druk van Het lied van ooievaar en dromedaris is in hoog tempo de boekhandels uitgevlogen. Dus is nu verschenen: de zesde druk.
Zie hier de interviews met Anjet Daanje. Daar komt later deze maand nog een interview dat Anjet Daanje met NRC hiled bij.
Zie hier de recensies van Het lied van ooievaar en dromedaris.
Gister werd de longlist van de Boon, de Vlaamse literatuurprijs bekend gemaakt. Sommige mensen zijn verbaasd dat Het lied van ooievaar en dromedaris daar niet op staat. Maar dat klopt, want we hebben de roman ook niet ingestuurd voor deze prijs. Mocht je op de shortlist komen, dan word je verwacht bij de prijsuitreiking in Gent, en dat ziet Anjet absoluut niet zitten. Door niet in te zenden hebben we haar die reis dan bespaard.
Vraauwlu signeren
Op woensdag 21 december vanaf 15.00 uur tot ongeveer 16.00 uur zullen Iris van den Brand en Sanne Meijer hun zojuist verschenen boek Vraauwlu, Groninger vrouwen in de geschiedenis signeren bij boekhandel Godert Walter, Oude Ebbingestraat 53, Groningen.
Op de foto: beide schrijfster ontvangen het eerste exemplaar van Vraauwlu tijdens de boekpresentatie in de A-Kerk eind oktober (zie fotoreportage). Niet iedereen kon bij die presentatie aanwezig zijn, dus wie alsnog een gesigneerd exemplaar wil bemachtigen, kan op 21 december z'n slag slaan (zie even verder voor als je dan weer niet kunt).
De rol van vrouwen in de geschiedenis is altijd onderbelicht gebleven. Maar dit boek zet Groninger vrouwen nu eindelijk op het voetstuk dat ze verdienen. Hierin komen al die bijzonder vrouwen voorbij. Het boek is bijzonder fraai vormgegeven, uitbundig geïllustreerd, geheel in kleur uitgevoerd en gebonden in harde kaft. Maar nog belangrijker: het bevat een schat aan boeiende informatie over een dikke 250 vrouwen die in de Groninger geschiedenis (en daarbuiten) hun steentje hebben bijgedragen. In het boek opgenomen fiets- en wandelroutes zorgen ervoor dat je de historische locaties ook nu kunt bezoeken.
Dit is dus een belangwekkend boek. Dit vindt ook het Museum aan de A, zij zullen vanaf februari een tentoonstelling aan Vraauwlu wijden.
Wil je graag een gesigneerd exemplaar van Vraauwlu ontvangen, maar kun je 21 december niet? Bestel dan toch het boek bij Godert Walter via Groninger boeken en vermeld dat je een gesigneerd exemplaar wilt. De boekhandel zendt het boek je dan snel na de signeeersessie toe.
Dromen van mijn moeder
Iedere maand verschijnt er als leesbevorderingsproject een Literair Juweeltje. Een bekende Nederlandse of Vlaamse auteur schrijft een deeltje. In het fraai gebonden boek zit een verlotingsbon voor meer werk van dezelfde auteur. De winkelverkoopprijs van een deeltje is slechts € 2,49. Op 1 december verschijnt in deze serie:
Anjet Daanje: Dromen van mijn moeder
Kijk hier naar de leverbare boeken van Anjet Daanje bij Uitgeverij Passage
Uitnodiging Wildvang
Op zondag 11 december vindt weer Wildvang plaats, het festival rond het Hendrik de Vries-stipendium. Literatuurliefhebbers kunnen uitkijken naar de presentaties van Too bee or not te be, van Eise Ivo Smit (deel 14 in de Hendrik de Vries-reeks), de winnaar van vorig jaar, en zal vernemen wie die jaar de stipendia winnen.
De uitnodiging:
|
11e druk De herinnerde soldaat
Niet alleen Het lied van ooievaar en dromedaris van Anjet Daanje loopt goed, ook haar vorige roman, De herinnerde soldaat, blijft goed doorverkopen. Vandaag is van die roman de elfde druk verschenen.
Lees hier verder nieuws over De herinnerde soldaat
Nieuw: Willem Kolvoort Natuurboek
Gerrit Jansen heeft een veelgelezen natuurrubriek in De Gelderlander. Jansen vertelt daarin enthousiast wat er op een zeker moment in de natuur te zien is en etaleert zijn grote kennis zeer gedoseerd voor een breed publiek. De illustraties bij zijn verhalen worden gemaakt door Willem Kolvoort. Die kennen we natuurlijk als postermaker van muziekzaal Vera (waar ook vaak beestjes en dieren in voorkomen), bij de verhalen van Gerrit Jansen maakt hij unieke natuurtekeningen, met een twist.
Een groot aantal tekeningen is nu met bijbehorende teksten verzameld in het Willem Kolvoort Natuurboek en dat boek gaan we presenteren op donderdag 24 november in Arnhem (lees verder na de illustratie).
De presentatie is op donderdag 24 november in boekhandel Het Colofon in Arnhem, aanvang 19.30 uur. Daar zullen zowel Gerrit Jansen als Willem Kolvoort iets vertellen over hun werkzaamheden. Het eerste exemplaar wordt vervolgens in ontvangst genomen door Roy Hammink, namens de redactie van De Gelderlander. Vervolgens is er gelegenheid een exemplaar van het boek door beide makers te laten signeren.
Later volgen er nog twee signeersessie (lees verder na de afbeelding)
Groningen:
Op vrijdagmiddag 2 december van 15.30 tot 17.00 uur signeert Willem Kolvoort bij Uitgeverij Passage, Sint Jansstraat 15
Nijmegen:
Op vrijdag 16 december van 17.00 tot 18.00 uur signeren Gerrit Jansen en Willem Kolvoort bij boekhandel Roelands, Van Broeckhuysenstraat 34
Anjet Daanje wint Boekenbon Literatuurprijs
Het nieuws zal geen boekenliefhebber ontgaan zijn:
(uit NRC:)
Anjet Daanje wint Boekenbon Literatuurprijs
Literatuurprijs Schrijfster Anjet Daanje is voor haar roman ‘Het lied van ooievaar en dromedaris’ bekroond met de Boekenbon Literatuurprijs 2022. De jury sprak van „een literaire tour de force”.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data93078361-d3d50c.jpg)
Schrijfster Anjet Daanje is voor haar roman Het lied van ooievaar en dromedaris bekroond met de Boekenbon Literatuurprijs 2022. De jaarlijkse prijs voor romans en literaire non-fictie, met een geldwaarde van 50.000 euro, werd donderdagavond uitgereikt tijdens een feestelijk diner in Den Haag. Het is de eerste grote literaire prijs die de 57-jarige Anjet Daanje ontvangt. De roman, haar tiende, verscheen afgelopen zomer en werd in recensies al met de hoogste lof overladen.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/06/data87435237-f39c41.jpg)
De jury sprak van „een literaire tour de force”. Het lied van ooievaar en dromedaris is de even meeslepende als veeleisende tiende roman van Daanje, die zich centreert rond de jonggestorven negentiende-eeuwse schrijver Eliza May Drayden, een fictionalisering van Emily Brontë. Deze Drayden spookt in elf aaneengeschakelde verhalen, met elk de zeggingskracht van een novelle, door de levens van vele personages, in drie eeuwen. Zij vatten veelal een haast religieuze fascinatie voor de dode schrijfster op – een mythologiserend mechanisme waardoor de roman zelf ook bevangen lijkt, doordat Daanje de lezer naar hoge emotionele pieken stuwt én aan het puzzelen zet met Draydens van raadsels vergeven biografie.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/09/data89995482-760a04.jpg)
De keuze van de jury viel op „een boek dat leest als een trein, maar tegelijkertijd wel het nodige van de lezer vraagt”, aldus de jury, onder voorzitterschap van oud-premier van België Guy Verhofstadt, in haar rapport. „Het zit barstensvol doorwrochte intertekstualiteit, stroomt over van de bewonderenswaardig ambitieuze stijlwisselingen en bevat buitengewone reflecties op het schrijverschap.”
Stoutmoedige werken
Uit de eerdere keuze van de jury, voor vijf „stoutmoedige werken”, sprak al de voorkeur voor grensverleggende literaire techniek – voor een imposante stijl en gelaagde vertellingen. Dat waren, naast Daanjes roman, ook de duizelingwekkende sciencefictionroman De Mitsukoshi Troostbaby Company van Auke Hulst, de stijlbom Waarachtige beschrijvingen uit de permafrost van Donald Niedekker, waarin de geest spreekt van een op Nova Zembla doodgevroren dichter, de onvoorspelbare en veelzijdige verhalenbundel Vaders die rouwen van Carmien Michels en het literair-essayistische zelfonderzoekboek Zelf doen van Niña Weijers.
Anjet Daanje (1965) brak, nadat haar werk decennialang min of meer in de luwte bestond, bij het grote publiek door met haar roman De herinnerde soldaat (2019), die bekroond werd met de F. Bordewijkprijs. Het lied van ooievaar en dromedaris is daarvan de opvolger. De Boekenbon Literatuurprijs is de eerste prijs waarvoor Het lied van ooievaar en dromedaris in aanmerking is gekomen; de jury beoordeelde alle fictie en non-fictie die tussen de zomers van 2021 en 2022 verschenen zijn, in totaal meer dan 565 boeken.
Door de hoogte van het prijzengeld geldt de Boekenbonprijs als een van de grootste literatuurprijzen van het Nederlandse taalgebied – geëvenaard door de Libris Literatuurprijs en de dit jaar opgerichte Boon Literatuurprijs. Vorig jaar ging de onderscheiding naar Op weg naar De Hartz van Wessel te Gussinklo. Het is nu voor het eerst in negen jaar dat een vrouwelijke auteur deze prijs ontvangt: Joke van Leeuwen kreeg in 2013 de prijs, die toen nog AKO Literatuurprijs heette.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2020/04/data57169118-4d38d5.jpg)
2e druk Dijende gronden
Terwijl Anjet Daanje schreef aan haar roman Het lied van ooievaar en dromedaris en zich daarvoor verdiepte in het leven en werk van Emily Brontë, ontdekte ze dat de gedichten van Emily eigenlijk nog nooit in het Nederlands vertaald waren. Dus besloot Daanje dat maar zelf te doen. Ook vertaalde ze een aantal gedichten van Charlotte Brontë en eenmaal in de stemming vulde ze de verzameling aan met een aantal eigen gedichten.
Zo ontstond de bundel Dijende gronden. Als een geinig extraatje geven we die samen met de grote roman uit. Nu blijkt de belangstelling voor deze dichtbundel ook dermate groot dat er vandaag een tweede druk van is verschenen. En dat is daags na de verschijning van de vijfde druk van de roman.
5e druk Het lied van ooievaar en dromedaris
Vandaag leverde de drukker op zestien pallets aan het centraal boekhuis en in twee dozen op de uitgeverij: de vijfde druk van Het lied van ooievaar en dromedaris van Anjet Daanje.
Om na te lezen:
- de recensies over Het lied van ooievaar en dromedaris- en kijk vooral ook eens op de geweldige website van Anjet Daanje zelf.
Foto's presentatie Heilige grond
Op 6 november presenteerde we in het Feithhuis in Groningen de thriller Heilige grond van Sander Blom. Deze locatie was bewust gekozen, want gelegen tegenover de Martinikerk. En die speelt een grote rol in de geschiedenis die in Heilige grond opgerakeld wordt. Onderstaande foto's zijn van Jos Jorritsma.
Maar eerst ging Sander Blom in gesprek met collega-schrijver Lilian Schneider. Ze spraken over de manier van schrijven, de research, het verzinnen van een plot en inspiratiebronnen
In de middeleeuwen had de Martinikerk met de arm van Johannes een blangwekkende relikwie die pelgrims vanuit heel Europa naar de stad trok.
Bart Flikkema schreef een boek over die arm en wist ook nu een aantal pikante zaken daarover te vertellen. In Heilige grond staat de arm symbool voor een geheim uit het begin van het christendom, en een reden voor een moord anno nu.
Het eerste exemplaar van Heilige grond werd overhandigd aan Marcel Kroon, een rechercheur die Sander bijpraatte over zijn werk, zodat in het boek een moordonderzoek geloofwaardig beschreven wordt.
Waarna Sander Blom de middag afsloot met het voorlezen van het eerste hoofdstuk uit zijn nieuwe boek.
Hier kun je Heilige grond ook bestellen.
Moeders & Dochters in Groningen
Eerder presenteerde Ron Glasbeek in Assen zijn kunstproject en bijbehorend boek Moeders & Dochters. Nu is het project tot en met begin januari in de Martiniplaza in Groningen te zien.
Ron Glasbeek schrijft daar het volgende over, en nodigt iedereen uit voor de officiële opening:
MOEDERS & DOCHTERS
Soms was ik jaloers op de sterke band tussen mijn vrouw Maria en onze dochter Eva. Aan een half woord genoeg en eindeloos kunnen kletsen over niks. Inmiddels geniet ik van die symbiose. Ik heb een eigen band opgebouwd met onze dochter; wij kunnen een nacht lang doorpraten over het leven.
Het verbond tussen moeder en dochter komt voort uit de grotere rol in de opvoeding die Maria vanaf het begin heeft gehad. Ik had als co-ouder al twee zonen uit mijn eerdere huwelijk opgevoed en toen zich een kinderwens bij Maria openbaarde, spraken we af dat mijn aandeel in de opvoeding beperkt zou blijven.
Ik was er wel, maar bemoeide me er minder mee. Eva was natuurlijk enorm gewenst, ook door mij. Onze gezamenlijke liefde voor muziek bijvoorbeeld maakte dat ik haar als jong meisje graag begeleidde naar vioolles om daarna gezellig de stad in te gaan.
Inmiddels is Eva een zelfstandige, jonge, hardwerkende millennial die in Amsterdam woont maar ook graag naar ons en haar vriendinnen in Groningen komt.
Tijdens die bezoeken valt het mij als babyboomer telkens op hoe die prachtige, sterke vrouwen aan tafel hun twijfels durven te uiten. Ze hebben alles goed voor elkaar en toch is er vaak gedoe met werk of relaties en zijn ze ineens onzeker of voelen ze een innerlijke leegte.
Bijna allemaal hebben ze wel iets van een rugzakje of zijn ze soms even de weg kwijt.
Niets is wat het lijkt.
Op kunstacademie Minerva werd ik begin jaren zeventig gegrepen door een dia van de zogenaamde Kariatiden.
Pilaren in de vorm van vrouwen, die al sinds 400 jaar voor Christus het timpaan van Griekse tempels dragen. De bekendste zijn de zes jonge vrouwenfiguren in de Korenhal van het Erechtheion op de Acropolis in Athene.
Vijf originelen zijn momenteel te bewonderen in het Acropolis Museum in Athene en één in het British Museum in Londen.
Er zijn twee hypothesen over deze Kariatiden.
De ene gaat uit van de versie van de Romeinse architect Vitruvius in de eerste eeuw voor Christus. Hij beweerde dat de Grieken in de oorlog alle mannen van het dorpje Karyae in Macedonië, dat zich overgegeven had aan de Perzen, doodden en de vrouwen mee namen als oorlogsbuit. De moesten mochten model staan voor de tempelpilaren.
De andere uitleg luidt dat Kariatiden vrouwen waren die als tempeldanseressen voor de godin Artemis op de Peloponnesos werkten. Hun tunieken werden eerst in het water gedompeld, zodat ze aan de lijven van de danseressen plakten om de contouren goed te kunnen zien.
Kariatiden zijn krachtige vrouwen, zo sterk dat ze een tempel kunnen dragen, maar in werkelijkheid waren ze dus oorlogsbuit of cultus danseressen.
Niets is wat het lijkt.
In oktober 2022 was het 70 jaar geleden dat ik ben geboren. Het cadeau is dit project: Moeders & Dochters.
Ik maakte levensgrote houtskool portretten op handgeschept bamboepapier van 7 moeders en dochters, afgebeeld als Kariatiden. De vrouwen dragen allemaal een tuniek en een mand waarin zij hun (geestelijke) bagage vervoeren. De een ervaart al een zware last vanuit het gezin, maar heeft in de loop van haar leven besloten om het een en ander overboord te gooien, de ander is licht begonnen, maar gooit zelf – bedoeld of onbedoeld – de nodige vracht in haar mand.
De 14 interviews van Anita Pepping met de hoofdpersonen kunt u lezen in het boekje dat bij de balie en de boekhandel verkrijgbaar is. De vrouwen vertellen openhartig over hun moeder-dochter-band en over de inhoud van hun eigen mand.
Gelijktijdig te zien in Martiniplaza: schilderijen van Annemarie de Groot
Officiële opening: zaterdag 12 november, 15.30 uur - 17.00 uur in Martiniplaza, Leonard Springerlaan 2, Groningen
Bestel Moeders & Dochters
Genomineerden Hendrik de Vriesstipenium
persbericht van de gemeente Groningen:
Zeven
talentvolle kunstenaars en schrijvers maken kans op aanmoedigingsprijs
Genomineerden Hendrik de Vriesstipendium 2022
Dit jaar waren er 13 aanmeldingen voor de categorie Beeldende kunst en 8 aanmeldingen voor de categorie Literatuur.
In de aanmeldingen voor Beeldende kunst zag de jury het
persoonlijke universum van de kunstenaar als een doorslaggevend
onderzoeksmotief, vaak werd het eigen lichaam ingezet, zowel direct fysiek als
digitaal.
Bij de inzendingen voor Literatuur waren er dit jaar veel
literaire genres. Daarbij viel het de jury meteen op dat de inzenders
gepassioneerd op zoek lijken te zijn naar een tussenvorm om zich nog beter in
te kunnen uitdrukken dan voorheen.
Op
zondag 11 december 2022 maakt wethouder Cultuur Kirsten de Wrede de door de
jury gekozen winnaars bekend. Dit gebeurt tijdens Wildvang bij Kunstpunt
Groningen. De jury bestaat dit jaar uit Barend van Heusden, Bart Nijstad,
Sandra van Voorst, Ernst Arbouw, Rosa Everts en Emily Kocken (voorzitter).
De
genomineerden maken bovenop het stipendium van € 6.000,- kans op een
publieksprijs van € 1.000,-. Begin december kan het publiek online stemmen. Ook kunnen bezoekers van Wildvang tijdens het evenement hun stem uitbrengen op hun
favoriet. De genomineerde met de meeste
stemmen ontvangt de publieksprijs.
Hendrik de Vriesstipendium
Het
Hendrik de Vriesstipendium bestaat sinds 1986. De gemeente Groningen heeft het
stipendium ingesteld als jaarlijks terugkerende aanmoedigingsprijs voor jonge,
talentvolle Groninger kunstenaars. De gemeente wil met de aanmoedigingsprijs de
artistieke ontwikkeling van deze Groninger talenten stimuleren.
Abonneren op:
Posts (Atom)