Interview 30 jaar Uitgeverij Passage

Uitgeverij Passage bestaat deze maand dertig jaar. Daarom verscheen onlangs de jubileumbundel Stadsleven. Het vaktijdschrift Boekblad interviewde uitgever Anton Scheepstra. We geven dat artikel ook hier even weer:

Uitgeverij Passage bestaat dertig jaar

Enno de Witt | 4 oktober 2021

De landelijke uitgeverij die toevallig in Groningen is gevestigd viert zijn zesde lustrum met de vierhonderdste uitgave: 'Stadsleven'.

Het boek, dat de ondertitel ‘Verhalen uit de stad’ kreeg, trakteert volgens het achterflap de lezer op ‘drieëntwintig bijzondere stadsgezichten en biedt een kennismaking met het werk van evenzovele auteurs uit het Fonds van Uitgeverij Passage.’

 ‘Ik wil graag doorlopende ISBN-nummers, en toevallig zou dit de vierhonderdste worden’, zegt Anton Scheepstra, die Passage dertig jaar geleden oprichtte en nog steeds leidt. Het idee was een landelijke uitgeverij die toevallig in Groningen is gevestigd, en dat is volgens Scheepstra ook gelukt.

‘In het begin zouden we wel zien hoe groot we zouden worden en of er personeel bij moest komen, maar ik doe nog steeds alles in mijn eentje, met een groep trouwe zzp'ers. Dat bevalt me nog steeds prima, geen dag is hetzelfde. Ik sprak laatst iemand die bij een grote uitgeverij werkt. Die klaagde dat ze alleen nog maar met cijfers te maken had. Dat overkomt mij niet. Vorig jaar ben ik als vrijwilliger bij Godert Walter boeken gaan inpakken en bezorgen. Dat doe ik met mijn eigen bestellingen ook, even een rondje door de stad fietsen. Een nadeel is wel dat je alles zelf moet oplossen, maar ik denk nog lang niet aan stoppen.’ 

In de loop der jaren is de fictie die Passage uitgeeft beter gaan lopen dan Scheepstra had verwacht: ‘Terwijl de non-fictie het ook goed doet. Ons uitgangspunt bij literatuur is dat we nieuwe schrijvers brengen. Het was de vraag of lezers daarop zaten te wachten, en het is gebleken dat ze dat doen. We brachten in het begin ook veel poëzie uit, maar dat is steeds moeilijker geworden en het is lastiger dat recht te trekken dan ik dacht. Onze dichters verkopen nog steeds bij optredens en festivals, in boekhandels is het geminimaliseerd. Klaarblijkelijk wordt er minder van verkocht.'

In 2009 verhuisde Passage naar een cultureel verzamelpand, maar dat bracht niet de gewenste voordelen, vandaar dat de uitgeverij sinds twee jaar in een winkelpand in de Groninger binnenstad zit. ‘Het voordeel daarvan’, zegt Scheepstra, ‘is dat we een grote etalage hebben, zodat veel mensen in contact komen met onze boeken.’ 

Scheepstra wil het geen cruciale titel noemen, maar het recente succes van de roman De herinnerde soldaat van Anjet Daantje was wel belangrijk: ‘Eens in de zoveel jaren heb je een succes nodig, dit was tot nu toe ons grootste. In de non-fictie doen boeken over Groningen het goed. De boekhandels in Groningen hebben grote hoeken Groningana, groter dan ik bij andere boekhandels aan belangstelling voor lokale en regionale uitgaven heb gezien.’

In de afgelopen dertig jaar heeft Scheepstra grote ontwikkelingen in het boekenvak meegemaakt. Daar zaten veel verbeteringen bij, zegt hij: ‘Op het gebied van techniek en communicatie. Als ik vroeger een mensen bekend wilde maken met mijn nieuwe boeken moest ik iets organiseren, nu hebben we daar sociale media voor. Online winkels als Bol.com zijn een extra verkoopkanaal. Maar de fysieke boekhandel staat bij ons nog steeds op één.’

Als probleem waar te weinig aandacht voor is, ziet hij de afnemende belangstelling voor Nederlandse literatuur: ‘We hebben het over ontlezing, maar jongeren lezen nog steeds, vaak in het Engels. Terwijl literatuur in het Nederlands lezen een verrijking is voor je taal. We zijn daar als boekenvak niet alert genoeg op.’